نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی، دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران واحد اصفهان

چکیده

نظام بانکی در کشورهای مختلف از اهمیت ویژه­‌ای برخوردار است. این نظام با گردش مناسب وجوه می‌تواند کارآمدی را در اقتصاد به­ همراه آورد و در صورت کارکرد نامناسب، فعالیت­ های دیگر بخش­‌های اقتصادی را با مشکل مواجه می‌سازد. در ایران، هر چند بانکداری بدون ربا در عرصه نظری، پیشرفت‌هایی داشته است، اما قدرت رقابت‌­پذیری و ابعاد عملیاتی آن در سطح فراملی محدود و اندک است. عوامل متعددی براین موضوع تأثیر دارند؛ عدم همسویی با استانداردهای بانکداری اسلامی و ضوابط عملیاتی کمیته بال، عوامل سیاسی مانند تحریم­ها و ریسک تطابق عقود با ضوابط فقهی، از جمله چالش­‌هایی هستند که نظام بانکی ما را در برقراری ارتباط و همچنین بالابردن کیفیت شاخص­ها، محدود نموده‌­اند. این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و جمع­‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و اسنادی نگارش یافته، به مطالعه عملکرد مالی بانک‌های خصوصی شده جمهوری اسلامی ایران با بانک­های اسلامی کشورهای حوزه خلیج فارس براساس شاخص‌های کمل (CAMEL) می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد بانک‌های منتخب اسلامی از نظر شاخص کفایت سرمایه، کنترل ریسک‌های اعتباری، شاخص کیفیت مدیریت و نیز شاخص نقدینگی وضعیت مناسب‌تری نسبت به بانک‌های خصوصی شده ایرانی دارند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Financial Performance Analysis of Private Banks in Islamic Republic of Iran in Comparison with Selected Islamic Banks of Persian Gulf Region

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Heydari 1
  • Sayed Mohammad Fatemi Varzaneh 2

1 Faculty Member, University of Isfahan

2 M.A. Student, Iran Banking Institute-Isfahan

چکیده [English]

Banking system is of great importance in many countries. This system can provide effectiveness in the economy with the proper circulation of money and in the case of improper functioning, the activities of other economic sectors will face difficulties. Although banking without lucre has progresses in theoretical field, but competitiveness ability and its operational aspects is limited in transnational level. Many factors affect on this issue; lack of alignment with Islamic banking standards and operational rules of Basel Committee, political factors such as sanctions and contract compliance risk are challenges that have limited Iranian banking system in communication with other financial institutions and also has limited the improvement of indicators quality. This paper has conducted using a descriptive-analytical method and collecting library and documentary information, and studied the private banks performance of Islamic republic of Iran and Islamic banks of Persian Gulf region, based on CAMEL indexes. The results show that selected Islamic banks in terms of capital adequacy, credit risks, management quality index and liquidity index are in better situation compared to private banks in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • financial performance
  • Financial Ratios
  • Islamic Banking
  • CAMEL Index
الف. منابع فارسی
1- احمدیان، اعظم: ارزیابی شاخص‌های سلامت بانکی در بانک‌های ایران، سال 1390-91، مقاله کاری شماره 9222، پژوهشکده پولی و بانکی.
2- بهرامی، مهناز، بررسی رتبه‌­بندی CAMELدر بانک‌های اسلامی، مجموعه سخنرانی‌ها و مقالات سیزدهمین همایش بانکداری اسلامی.
3- بیدآبادی، بیژن؛ الهیاری، محمود (1387): بررسی کارایی نسبی مدیریت دارایی و بدهی در بانکداری اسلامی، فصلنامه اقتصاد و تجارت شماره 12.
4- صدقی، حسین (2012): اصول 29گانه برای نظارت بانکی مؤثر، انتشارات کمیته نظارت بربال، سپتامبر.
5- صمدی، علی حسین و پروین، مجتبی (1394): بررسی چالش‌های نظری و عملی بانکداری جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با بانک‌های بین‌­المللی اسلامی و غیراسلامی، مجموعه مقالات بیست و ششمین همایش بانکداری اسلامی.
6- عباس‌قلی­‌پور، محسن (1389): عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد بانک‌ها، فصلنامه بانک و اقتصاد، شماره 106، خردادماه.
7- شاهچرا، مهشید: مقایسه بانکداری در ایران و منطقه خاورمیانه، مجله تازه‌های اقتصاد، شماره130، سال هشتم.
8- خنیفر، حسین؛ بزاز، زینب؛ تهرانی، رضا و محقق­‌نیا محمدجواد (1394): بررسی و مقایسه بانک‌های دولتی و خصوصی براساس مدل CAMEL، نشریه مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 13، تابستان، ص461-437.
9- سراج، سودابه و طاهری، ماندانا (1391): نظارت بانکی براساس سیستم هشدار سریع، با استفاده از نسبت‌های CAMEL، در قالب مدل لاجیت، فصلنامه پژوهش‌های پولی-بانکی، شماره 12، تابستان، ص51-49.
10- محقق­نیا و دیگران (1393): واکاوی راهکارهای ارتقاء عملیات بانکداری بدون ربا با شیوه بررسی تطبیقی عوامل تأثیرگذار بر کارایی در ایران و سایرکشورها با رویکرد تحلیل پوششی داده­ها.
11- محرابی، لیلا: اطلاعات آماری بانکداری اسلامی، پژوهشکده پولی و بانکی.
12- محقق‌­نیا، محمدجواد؛ بالاوندی، علی و کاردر، سوده (1394): مقایسه عملکرد بانک‌های اسلامی و غیراسلامی در کشور قطر با استفاده از الگوی CAMEL، مجموعه مقالات بیست و ششمین همایش بانکداری اسلامی.
13- مشایخی، بیتا؛ کاظمی، رسول و بهبهانی­نیا، پریساسادات (1387): مقایسه و تجزیه و تحلیل بانک‌های دولتی ایران با بانک‌های اسلامی حوزه خلیج فارس، مجله مطالعات مالی، زمستان.
14- موسویان و همکاران (1388): نقش شورای تخصصی، فقهی در ارتقای سطح مشروعیت و کارایی بانک‌­های اسلامی، مجله اقتصاد اسلامی شماره 36.
15- نصر، مجید؛ کرمعلی، سعید و محمد هدایتی (1392): بانکداری اسلامی، راهکارها و چالش‌های مدیریت نقدینگی، نخستین کنفرانس ملی توسعه و مدیریت پولی و بانکی، 8 و 9 بهمن 1392- مرکز همایش‌های بین‌­المللی صدا و سیما.
16- نبی، منوچهر و دیگران (1390): مطالعه تطبیقی بانکداری اسلامی و متعارف ایران و مالزی با رویکرد سودآوری، مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین‌­المللی توسعه نظام تأمین مالی در ایران، 1390.
17- اهرابی، فریدون و تقوی طلب، محسن (1393): احتمالات و تحلیل آماری، مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران.
18- بیدرام، حمید (1394): راهنمای نرم‌­افزار spss، جزوه مورد استفاده در کارگاه­‌های آموزشی دانشگاه اصفهان.
ب. منابع انگلیسی
1- Derviz, A. and J. Podpiera (2008): Predicting Bank CAMELS and S&P Ratings: The Case of the Czech Republic, Emerging Markets Finance and Trade, Vol. 44, no. 1, p. 117-130.
2- Atikog˘ ulları, M (2009): An Analysis of the Northern Cyprus Banking Sector In the Post -2001 Period Through the CAMELS Approach, International Research Journal of Finance and Economics, No. 32,pp. 212-229.                      
3- Samad, A (1999): Comparative Efficiency of the Islamic Bank Malaysia Vis-a`-Vis conventional Banks, Journal of Economics and Managemcnt, Vol. 7 No. 1, pp. 1-27.                                          
4- Samad, A. and Hassan, M. K (2000): The Performance of Malaysian Islamic Bank during 1984- 1997: an Exploratory Study, International Journal of Islamic Financial Services, Vol. 10 No. 3, pp. 7-26.
5- Yahya, M. H. , Muhammad, J. and Abdul Hadi, A. R (2012): A Comparative Study on the Level Of Efficiency Between Islamic and Conventional Banking Systems In Malaysia, International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, Vol. 5 No. 1, pp 48-62.                                                                              
6- Moh’d M. Ajlouni and Hamed O. Omari (2013): Performance Efficiency of The Jordanian Islamic Banks Using Data Envelopment Analysis and Financial Ratios Analysis, European Scientific Journal, Special, Edition No. 1.                                                                   
7- Cengiz Erol, Hasan F. Baklaci, Berna Aydog˘an and Go¨kc¸e Tunc (2013): Performance Comparison of Islamic (participation) Banks and Commercial Banks in Turkish Banking Sector Department of International Trade and Finance, Izmir University of Economics,