نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• کامران ندری ¹
• لیلا محرابی ²

¹ استادیار اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع)، مدیر گروه بانکداری اسلامی پژوهشکده پولی و بانکی

² پژوهشگر پژوهشکده پولی و بانکی

چکیده

بانک‌ها و مؤسسات مالی اسلامی به ویژه در ارتباط با معاملات بین‌بانکی با سایر بانک‌ها و همچنین با بانک‌های متعارف با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو هستند و دسترسی به ابزارهای بازار پول منطبق بر شریعت در میان کشورهای اسلامی متفاوت و محدود است. در این میان، بیش‌تر ابزارهای تأمین مالی کوتاه‌مدت بانک مرکزی نیز با اصول و قوانین شریعت سازگار نیست. از این رو، در ارتباط با بانک‌ها و مؤسسات مالی اسلامی، مدیریت نقدینگی توسط بانک مرکزی هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار گرفته است و همچنان این نگرانی ایجاد می‌شود که آیا مقام پولی با بینش اسلامی مى‏تواند وظیفه اصلی خود را که ایجاد هماهنگی بین بخش پولی و بخش واقعی است، از طریق کنترل حجم پول به انجام رساند. با توجه به اهمیت موضوع، طی سالیان اخیر اقداماتی در جهت گسترش ابزارهای سیاست پولی در کشورهای اسلامی صورت گرفته که در این مقاله با تأکید بر تجربه کشورهایی چون مالزی، سودان، اندونزی و بحرین، ساختار و ویژگی‌های ابزارهای مورد استفاده توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی اسلامی با سایر بانک‌ها در بازار بین بانکی برای مدیریت نقدینگی، ابزارهای بانک مرکزی برای عملیات بازار باز و تأمین مالی دولت در بازار بین بانکی و در نهایت ابزارهای بانک‌های مرکزی و دولت‌ها جهت اعطای تسهیلات اعتباری به عنوان وام‌دهنده نهایی معرفی و بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها

• بانکداری اسلامی
• سیاست پولی
• بانکداری مرکزی
• بازار بین‌بانکی

عنوان مقاله [English]

The Experience of Different Islamic Countries in Using Financial Instruments in Accordance with Shari'ah in the Islamic Inter-Banking Money Market

نویسندگان [English]

• Kamran Nadri ¹
• Layla Mehrabi ²

¹ Assistant Professor, Imam Sadeq University, Director of the Institute of Islamic Banking, Monetary and Banking Research Center

²

چکیده [English]

Islamic banks and financial institutions are faced with many constraints especially in relation to inter-banking transactions with other banks as well as conventional banks. Attaining the money-market instruments which are in accordance with Shari’ah (the religious law) are both limited and diverse in different Islamic countries. Meanwhile, the central bank's short-term financing instruments are often not compatible with the principles and rules of Shari’ah. Hence, with respect to the Islamic banks and financial institutions, the liquidity management by the central bank is still in its infancy and there are still some concerns over the idea whether the money in an Islamic perspective can fulfill its main duty, that is the coordination between the monetary section and the real section through controlling the money supply. Given the importance of this issue, steps have been taken in recent years to expand monetary policy tools in Islamic countries. Emphasizing the experience of countries such as Malaysia, Sudan, Indonesia, and Bahrain, this paper presents and reviews the structure and properties of the tools used by Islamic banks and financial institutions as well as by other banks in order to manage liquidity on the interbank market. Further, the central bank's tools for open market operations and government financial fulfillment in the interbank market are analyzed and finally the tools of the central banks and governments to grant credit facilities as the final lender are discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

• Islamic Banking
• Monetary Policy
• Central Bank
• Inter bank Market