نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیات علمی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
2 عضو هیات علمی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه مفید
3 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی
چکیده
امروزه الگوهای عملیاتی متعددی در زمینه بانکداری اسلامی در کشورهای مسلمان و غیرمسلمان به مرحله اجرا در آمده است که حاوی تجربیات ارزشمندی برای سایر فعالان این صنعت میباشد. از جمله این کشورها، اندونزی میباشد که بیشترین جمعیت مسلمان را در خود جای داده‌است. در این کشور نظام بانکی حاکم از نوع دوگانه میباشد، به این صورت که هم بانکهای اسلامی و هم متعارف با هم فعالیت میکنند. بنابراین معرفی، نقد و بررسی آن میتواند برای کشورمان که در مرحله اصلاح و تجدیدنظر در قوانین بانکی است، نکات در تحلیل توجهای داشته باشد.
تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانهای و اینترنتی به بررسی این فرضیه می‌پردازد که «نظام بانکداری اسلامی اندونزی از جامعیت، مشروعیت و کارایی نسبی برخوردار است». در عین حال نتایج نشان می‌دهد از لحاظ جامعیت در بخش تجهیز، نظام بانکی نواقصی دارد و قادر به
پاسخگویی به نیازهای کسانی که به قصد امر خیر و کسانی که برای دریافت سود ثابت سپرده‌گذاری میکنند، نمیباشد. در بخش تخصیص نیز قادر به تأمین نیاز بنگاههایی که برای خرید خدمات و همچنین خرید داراییهای غیرمشهود چون سهام و غیره به بانک مراجعه میکنند، نمیباشد. از لحاظ مشروعیت نظام بانکداری اسلامی اندونزی به‌صورت گسترده در تمامی بخشهای اقتصادی از قرارداد مضاربه استفاده می‌کند که به اعتقاد مشهور فقیهان امامیه و برخی از عالمان اهل سنت، این امر محل اشکال است، زیرا تنها در صورت استفاده در بخش تجارت و بازرگانی عقد مضاربه صحیح میباشد. علاوه بر این استفاده از عقد قرض در تسویه حساب مربوط به ضمانتنامههای بانکی است که با روح فعالیت بانکی که بهدنبال دستیابی به سود اقتصادی، است سازگار نمیباشد.
این تحقیق با استفاده از تجربیات بانکداری اسلامی اندونزی، نکات مهمی را برای اصلاح قوانین و مقررات نظام بانکداری ایران پیشنهاد می‌دهد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Theoretical Analysis of Indonesian Islamic Banking Model: (A Guideline for Modifying Iranian Islamic Banking Law)
نویسندگان [English]
- Seyyed Abbas Mousavian 1
- Mohammad Naghi Nazarpour 2
- yahya lotfinia 3
1 Faculty Member, Islamic Research Institute for Culture and Thought
2 Faculty Member, Mofid University
3 PhD Candidate of Economical Sciences
چکیده [English]
Several operational models for Islamic banking have been implemented in Muslim as well as non-Muslim countries. Islamic banking activists can learn a wide range of helpful lessons from these implementations. One of the countries in which Islamic banking has been implemented is Indonesia, which has the largest Muslim population. It has a dual banking system. In other words, in this system, both Islamic banks and conventional banks cooperate with each other. Since Iran is reviewing its banking law, an analysis of their banking model can be helpful.
By using library and Internet resources, this descriptive-analytic study investigates the validity of this hypothesis: Indonesian Islamic banking is relatively comprehensive, legitimate, and efficient. According to this study, there are some shortcomings as far as being comprehensive in mobilization is concerned. Moreover, the bank cannot meet the needs of those who are willing to invest in the bank to “contribute to good deeds” or the ones who would like to “receive fixed interest rates”. With respect to resource allocation, Indonesian Islamic banking cannot fulfill institutions needs for “paying for services” and “buying intangible assets, such as equity and so forth”. This banking model extensively makes use of Mudaraba contract, which is illegitimate according to prominent Shiite and some Sunni scholars. Moreover, it exploits loan agreement in settling the accounts of bank guarantees which is not in line with the essence of banking activity that aims at gaining economic benefits.
On the whole, this paper sheds light on some of the important aspects of Indonesian Islamic banking which can be helpful in reviewing the regulations of Iranian banking system.
کلیدواژه‌ها [English]
- Indonesian Islamic Banking
- Bank Resource Mobilization and Allocation
- Banking Services
- Comprehensiveness
- Legitimacy
- Efficiency
)