سیروان آقائی؛ گلزار آقائی؛ اعظم پارسا فر
چکیده
توانایی شناسایی و ارزیابی ریسک تطبیق با شریعت، مسئله مهمی برای ارائه یک چارچوب مدیریت ریسک تطبیق شریعت است. تأکید بر این موضوع، ظهور بانکداری اسلامی در سطح جهان و تلاش‌های مستمر برای توسعه استانداردها، در اولویت بانکداری اسلامی قرار گرفته است. در واقع، همان‌طور که در این پژوهش توضیح داده خواهد شد، مسائل زیادی وجود دارد که باید در ...
بیشتر
توانایی شناسایی و ارزیابی ریسک تطبیق با شریعت، مسئله مهمی برای ارائه یک چارچوب مدیریت ریسک تطبیق شریعت است. تأکید بر این موضوع، ظهور بانکداری اسلامی در سطح جهان و تلاش‌های مستمر برای توسعه استانداردها، در اولویت بانکداری اسلامی قرار گرفته است. در واقع، همان‌طور که در این پژوهش توضیح داده خواهد شد، مسائل زیادی وجود دارد که باید در خصوص ریسک تطبیق در صنعت بانکداری کشورمان انجام شود. ریسک تطبیق با شریعت بر حسب سطوح ریسک، عوامل تشکیلدهنده و مدیریت استراتژیک و تاکتیکی آن طبقه بندی می‌شود. مدیریت ریسک تطبیق با شریعت، مانند سایر اشکال مدیریت ریسک، چرخه حیاتی دارد. این پژوهش از طریق مروری بر متون اسلامی، مقررات نظارتی و مجلههای علمی موجود در خصوص مدیریت ریسک شریعت انجام شده است. هدف این مقاله، بررسی ریسک تطبیق شریعت، پی ریزی مبانی تعریف آن، تشریح ویژگی ها و پیامدهای آن و بررسی نحوه مدیریت آن در سیستم بانکی با در نظر گرفتن شرایط کنونی کشور است. در انتها، برای مدیریت ریسک تطبیق، به منظور پیشگیری از ریسک عدم رعایت الزامات قانونی و نظارتی، چارچوبی سیستمی ارائه شده است. برای ارزیابی ریسک، از ماتریس مدیریت ریسک (احتمال ـ اثر ـ آسیب پذیری) استفاده شده است.
مسعود عرفانیان دانشور؛ احمد شعبانی کلیشمی؛ حسن کوهی
چکیده
امروزه ابزارها و خدمات ارائه‌شده در چارچوب اسلامی، توانستهاند بنگاههای اقتصادی را به فعالیت در این حوزه تشویق کنند. این موضوع می‌تواند بهدلیل موفقیت بانکداری اسلامی در رقابت با بانکهای متعارف برای جلب اعتماد آنها در ارائه خدمات اسلامی باشد. در این تحقیق، برای روشن شدن این مطلب، پس از سنجش کارایی هزینه بانک‌ها، نتایج ...
بیشتر
امروزه ابزارها و خدمات ارائه‌شده در چارچوب اسلامی، توانستهاند بنگاههای اقتصادی را به فعالیت در این حوزه تشویق کنند. این موضوع می‌تواند بهدلیل موفقیت بانکداری اسلامی در رقابت با بانکهای متعارف برای جلب اعتماد آنها در ارائه خدمات اسلامی باشد. در این تحقیق، برای روشن شدن این مطلب، پس از سنجش کارایی هزینه بانک‌ها، نتایج آن با بانکهای اسلامی و متعارف مقایسه شده است؛ زیرا شاخص کارایی می‌تواند تصویر کلی نتایج فعالیتها را نشان دهد و بانکهای اسلامی و بانکهای متعارف، هر دو ملزم هستند که هزینهها را حداقل کنند. برای محاسبه کارایی، از اطلاعات بانکهای حوزه منا و نرمافزار STATA طی سالهای 2012 تا 2016 برای 188 بانک استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصل از روش تحلیل مرزی تصادفی (SFA) میتوان گفت که کارایی بانکهای اسلامی، بیش از بانکهای متعارف در حوزه منا بوده است.
محمدرضا حیدری؛ سید محمد فاطمی ورزنه
دوره 2، بهار و تابستان ، شهریور 1395، ، صفحه 33-62
چکیده
نظام بانکی در کشورهای مختلف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این نظام با گردش مناسب وجوه می‌تواند کارآمدی را در اقتصاد به همراه آورد و در صورت کارکرد نامناسب، فعالیت های دیگر بخش‌های اقتصادی را با مشکل مواجه می‌سازد. در ایران، هر چند بانکداری بدون ربا در عرصه نظری، پیشرفت‌هایی داشته است، اما قدرت رقابت‌پذیری و ابعاد ...
بیشتر
نظام بانکی در کشورهای مختلف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این نظام با گردش مناسب وجوه می‌تواند کارآمدی را در اقتصاد به همراه آورد و در صورت کارکرد نامناسب، فعالیت های دیگر بخش‌های اقتصادی را با مشکل مواجه می‌سازد. در ایران، هر چند بانکداری بدون ربا در عرصه نظری، پیشرفت‌هایی داشته است، اما قدرت رقابت‌پذیری و ابعاد عملیاتی آن در سطح فراملی محدود و اندک است. عوامل متعددی براین موضوع تأثیر دارند؛ عدم همسویی با استانداردهای بانکداری اسلامی و ضوابط عملیاتی کمیته بال، عوامل سیاسی مانند تحریمها و ریسک تطابق عقود با ضوابط فقهی، از جمله چالش‌هایی هستند که نظام بانکی ما را در برقراری ارتباط و همچنین بالابردن کیفیت شاخصها، محدود نموده‌اند. این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و اسنادی نگارش یافته، به مطالعه عملکرد مالی بانکهای خصوصی شده جمهوری اسلامی ایران با بانکهای اسلامی کشورهای حوزه خلیج فارس براساس شاخص‌های کمل (CAMEL) می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد بانکهای منتخب اسلامی از نظر شاخص کفایت سرمایه، کنترل ریسک‌های اعتباری، شاخص کیفیت مدیریت و نیز شاخص نقدینگی وضعیت مناسب‌تری نسبت به بانکهای خصوصی شده ایرانی دارند.
اسماعیل للگانی؛ سجاد عبداله‌پور
دوره 1، پاییز و زمستان ، اسفند 1394، ، صفحه 141-164
چکیده
بانکدارى اسلامى بر مبناى وکالت و مشارکت در سود و زیان شکل گرفته و بیشتر بر بخشهاى حقیقى اقتصاد و سرمایه گذارى در این بخش ها تأکید دارد. بنابراین، برای توسعه ی این مفهوم در کشورمان، ابتدا لازم است که بدانیم چه درکی از این مفهوم توسط کارشناسان و مدیران بانکی وجود دارد. بدینمنظور، این مقاله میزان آشنایی مدیران و کارشناسان ...
بیشتر
بانکدارى اسلامى بر مبناى وکالت و مشارکت در سود و زیان شکل گرفته و بیشتر بر بخشهاى حقیقى اقتصاد و سرمایه گذارى در این بخش ها تأکید دارد. بنابراین، برای توسعه ی این مفهوم در کشورمان، ابتدا لازم است که بدانیم چه درکی از این مفهوم توسط کارشناسان و مدیران بانکی وجود دارد. بدینمنظور، این مقاله میزان آشنایی مدیران و کارشناسان بانک رفاه را از کارکردهای بانکداری اسلامی مورد مطالعه قرار داده است. مطالعه حاضر یک پژوهش کاربردی و توصیفی- پیمایشی است و جامعه آماری آن 158 نفر از کارشناسان و مدیران ارشد و باتجربه بانک رفاه در استان تهران را شامل می شود. نتایج آزمون نشان داد که ادراک اعضای نمونه از تمامی کارکردهای بانکداری اسلامی، به جز بهکارگیری تکنیکهای بازاریابی، در سطح بالایی قرار دارد. همچنین براساس آزمون رتبه بندی فریدمن مشخص شد که از بین کارکردهای بانکداری اسلامی سوال 10 (حداکثر کردن منافع سهامداران و استاندارد زندگی رفاه جامعه) بالاترین و سوال 7 (بکارگیری برنامه های بازاریابی متناسب با خدمات بانکداری اسلامی) کم اهمیتترین رتبه را دارا می باشد.
کامران ندری؛ لیلا محرابی
دوره 1، تابستان ، شهریور 1394، ، صفحه 1-37
چکیده
بانک‌ها و مؤسسات مالی اسلامی به ویژه در ارتباط با معاملات بین‌بانکی با سایر بانک‌ها و همچنین با بانکهای متعارف با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو هستند و دسترسی به ابزارهای بازار پول منطبق بر شریعت در میان کشورهای اسلامی متفاوت و محدود است. در این میان، بیشتر ابزارهای تأمین مالی کوتاه‌مدت بانک مرکزی نیز با اصول و قوانین شریعت سازگار ...
بیشتر
بانک‌ها و مؤسسات مالی اسلامی به ویژه در ارتباط با معاملات بین‌بانکی با سایر بانک‌ها و همچنین با بانکهای متعارف با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو هستند و دسترسی به ابزارهای بازار پول منطبق بر شریعت در میان کشورهای اسلامی متفاوت و محدود است. در این میان، بیشتر ابزارهای تأمین مالی کوتاه‌مدت بانک مرکزی نیز با اصول و قوانین شریعت سازگار نیست. از این رو، در ارتباط با بانک‌ها و مؤسسات مالی اسلامی، مدیریت نقدینگی توسط بانک مرکزی هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار گرفته است و همچنان این نگرانی ایجاد می‌شود که آیا مقام پولی با بینش اسلامی مىتواند وظیفه اصلی خود را که ایجاد هماهنگی بین بخش پولی و بخش واقعی است، از طریق کنترل حجم پول به انجام رساند. با توجه به اهمیت موضوع، طی سالیان اخیر اقداماتی در جهت گسترش ابزارهای سیاست پولی در کشورهای اسلامی صورت گرفته که در این مقاله با تأکید بر تجربه کشورهایی چون مالزی، سودان، اندونزی و بحرین، ساختار و ویژگی‌های ابزارهای مورد استفاده توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی اسلامی با سایر بانک‌ها در بازار بین بانکی برای مدیریت نقدینگی، ابزارهای بانک مرکزی برای عملیات بازار باز و تأمین مالی دولت در بازار بین بانکی و در نهایت ابزارهای بانکهای مرکزی و دولت‌ها جهت اعطای تسهیلات اعتباری به عنوان وام‌دهنده نهایی معرفی و بررسی شده است.
هیرو فارابی؛ امید ترابی
دوره 1، تابستان ، شهریور 1394، ، صفحه 129-167
چکیده
هم‌اکنون بانکداری اسلامی، صنعتی کاملا شکل گرفته‌ای است و تجربه‌های مختلفی از آن در سطح جهان وجود دارد. در این مقاله ما سعی داریم تجربه بانکداری اسلامی و روند آن در ایران را با برخی کشورهای اسلامی از جمله، ترکیه، عربستان، پاکستان، بحرین، اندونزی و مالزی مقایسه کنیم. روش تحقیق بهصورت توصیفی- تحلیلی بوده و شاخص‌های کلیدی ...
بیشتر
هم‌اکنون بانکداری اسلامی، صنعتی کاملا شکل گرفته‌ای است و تجربه‌های مختلفی از آن در سطح جهان وجود دارد. در این مقاله ما سعی داریم تجربه بانکداری اسلامی و روند آن در ایران را با برخی کشورهای اسلامی از جمله، ترکیه، عربستان، پاکستان، بحرین، اندونزی و مالزی مقایسه کنیم. روش تحقیق بهصورت توصیفی- تحلیلی بوده و شاخص‌های کلیدی عملکرد که از سیستم IBI استخراج شدهاند برای کشورهای ذکر شده طی سالهای2013-2008 مقایسه شده است. بررسیهای حاصله علاوه بر اینکه تنوع عملکرد بانک‌ها و کشورهای مختلف در ارائه بانکداری اسلامی را تأیید میکند، روند بهکارگیری شاخص‌های مختلف بانکداری اسلامی، اعم از بهکارگیری عقود مختلف، کارایی و انطباق با مفاهیم شریعت را در این کشورها به خوبی نشان می‌دهد.
مژگان صالحی؛ مریم مشهدی عبدل
دوره 1، تابستان ، شهریور 1394، ، صفحه 169-199
چکیده
رشد چشمگیر بانکداری اسلامی در دهه‌های اخیر، توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه مالی را برانگیخته است. عربستان سعودی بیشترین سهم دارایی‌های منطبق بر شریعت را بعد از ایران به خود اختصاص داده است. مطالعه تجربه بانکداری اسلامی عربستان در پژوهش حاضر نشان داد که به رغم وجود نداشتن قوانین و چارچوب‌های مشخص برای بانکداری اسلامی در این کشور ...
بیشتر
رشد چشمگیر بانکداری اسلامی در دهه‌های اخیر، توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه مالی را برانگیخته است. عربستان سعودی بیشترین سهم دارایی‌های منطبق بر شریعت را بعد از ایران به خود اختصاص داده است. مطالعه تجربه بانکداری اسلامی عربستان در پژوهش حاضر نشان داد که به رغم وجود نداشتن قوانین و چارچوب‌های مشخص برای بانکداری اسلامی در این کشور و مقاومت اولیه سازمان پولی عربستان (ساما) در برابر توسعه بانکداری اسلامی، نیاز به این نوع بانکداری از سوی مردم این کشور و ابتکار عمل بانک‌ها در عرضه محصولات منطبق بر شریعت با اتکا بر عقودی همچون مرابحه، سهم این نوع بانکداری را به نیمی از کل سهم صنعت دوگانه بانکداری عربستان رسانده است. بیگمان نبود نظارت مرکزی توسط ساما و شکلگیری هیئتهای شریعت خودتنظیم در مؤسسات اسلامی، به اختلاف آرا در زمینه تطابق محصولات با شریعت دامن زده و مانع گسترش فعالیت بانکهای اسلامی سعودی به خصوص در خارج مرزهای عربستان شده است. با این وجود، حضور همزمان دو نظام بانکداری اسلامی و متعارف و رقابت میان آنها به ویژه در ارائه خدمات منطبق بر شریعت جهت پوشش تقاضای رو به رشد آن، چشمانداز روشنی را برای بانکداری اسلامی این کشور ترسیم کرده است.
ایمان غریب
دوره 1، تابستان ، شهریور 1394، ، صفحه 201-223
چکیده
کشور مالزی با داشتن تواناییهای عظیم در زمینه بانکداری اسلامی و همچنین بازارهای سرمایه اسلامی بهعنوان کانون بانکداری و مالیه اسلامی مطرح شده و در سال های اخیر بانکهای کشور مالزی توانستهاند با ارائه روشهای نوین بانکداری اسلامی، نقش مهمی در جذب نقدینگی مسلمانان و حتی غیرمسلمانان ایفا کنند. ایران نیز به عنوان کشوری ...
بیشتر
کشور مالزی با داشتن تواناییهای عظیم در زمینه بانکداری اسلامی و همچنین بازارهای سرمایه اسلامی بهعنوان کانون بانکداری و مالیه اسلامی مطرح شده و در سال های اخیر بانکهای کشور مالزی توانستهاند با ارائه روشهای نوین بانکداری اسلامی، نقش مهمی در جذب نقدینگی مسلمانان و حتی غیرمسلمانان ایفا کنند. ایران نیز به عنوان کشوری که نظام بانکداری بدون ربا را به صورت یکپارچه در سال 1362 به اجرا درآورده است از قانون جامعی در این زمینه برخوردار است، لیکن به رغم توانایی و زیرساختهای موجود نتوانسته است از تمام پتانسیلهای خود استفاده کند. در این تحقیق سعی می‌شود تا روشهای تجهیز و تخصیص منابع در بانکداری اسلامی کشور مالزی را مورد بررسی قرار داده و شکافها و تفاوتهای موجود در اجرای عقود، با بانکداری ایران مقایسه شود. از اینرو در بخش اول این مقاله نظام بانکداری مالزی را تشریح خواهد کرد و سپس در ادامه روشهای تجهیز و تخصیص منابع را به همراه انواع عقودی که می‌تواند برای تضمین هر یک از قراردادهای شرعی مورد استفاده قرار بگیرد، به تفصیل بررسی خواهد شد. تمام اطلاعات این تحقیق از مطالعات کتابخانه‌ای و منابع و اسناد و مدارک موجود در وبسایت بانک مرکزی مالزی اخذ شده است.
